Ustawa o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia
Artykuł 1.
1. Ustawa określa warunki tworzenia oraz zasady działalności drogowych spółek specjalnego przeznaczenia do przygotowania lub realizacji przedsięwzięć w zakresie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania, ochrony i zarządzania drogami krajowymi w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1440, 1920, 1948 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 191 i 1089), zwanych dalej „przedsięwzięciami drogowymi”.
2. Ustawy nie stosuje się do dróg krajowych w miastach na prawach powiatu, zarządzanych przez prezydenta miasta.
Opracowano na podstawie t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2093.
Artykuł 2.
1. Minister właściwy do spraw transportu, mając na uwadze kierunki rozwoju sieci drogowej, w tym w szczególności zobowiązania Rzeczypospolitej Polskiej wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej, potrzebę przebudowy infrastruktury drogowej związaną z zapewnieniem zrównoważonego rozwoju kraju, ustala przedsięwzięcia drogowe spośród zadań planowanych do wykonania przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.
2. W celu przygotowania lub realizacji przedsięwzięć drogowych ustalonych zgodnie z ust. 1, minister właściwy do spraw transportu, działając w imieniu Skarbu Państwa, tworzy drogowe spółki specjalnego przeznaczenia, zwane dalej „spółkami”.
Artykuł 3.
1. Spółka może być zawiązana i działa w formie spółki akcyjnej.
- Zawiązując spółkę minister właściwy do spraw transportu obejmuje, w imieniu Skarbu Państwa, wszystkie akcje.
- Kapitał zakładowy spółki wynosi nie mniej niż 1 000 000 zł i jest pokrywany wkładem pieniężnym lub aportem, przy czym wkład pieniężny nie może być niższy niż 500 000 zł.
- Akcje spółki są imienne.
- (uchylony)
- Minister właściwy do spraw transportu ustala statut spółki.
- (uchylony)
- Zarząd spółki składa się z nie mniej niż 3 i nie więcej niż 5 osób. Członków zarządu spółki powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw transportu spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w zakresie zarządzania, finansów, drogownictwa lub transportu drogowego.
- Rada nadzorcza spółki jest powoływana i odwoływana przez ministra właściwego do spraw transportu i składa się z nie mniej niż 5 i nie więcej niż 7 członków. W skład rady nadzorczej spółki wchodzi po jednej osobie wyznaczonej przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego oraz Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad.
- Oświadczenia woli składane spółce przez Skarb Państwa wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Przepisu art. 303 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1577) nie stosuje się.
- W sprawach nieuregulowanych w ustawie do spółki stosuje się przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych.
Artykuł 4.
1. Celem działalności spółki jest przygotowanie lub realizacja przedsięwzięcia drogowego.
- Spółka realizuje cel, o którym mowa w ust. 1, przez:
- budowę, przebudowę, remont, utrzymanie lub ochronę dróg, w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
1a) przygotowanie, wdrożenie, budowę lub eksploatację systemu elektronicznego poboru opłat elektronicznych, o którym mowa w art. 13i ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
- wykonywanie obowiązków zarządcy drogi w zakresie ustalonym w art. 20 pkt 2–7 i 9–20 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
- sporządzanie dokumentacji do decyzji: o ustaleniu lokalizacji drogi, o ustaleniu lokalizacji autostrady, o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz dokumentacji do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o pozwoleniu na budowę, o pozwoleniu na użytkowanie, a także innej dokumentacji niezbędnej do przygotowania lub realizacji przedsięwzięcia drogowego;
- występowanie z wnioskami o wydanie decyzji, o których mowa w pkt 3;
- nabywanie nieruchomości pod drogi w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa;
- gospodarowanie nieruchomościami przeznaczonymi lub zajętymi pod drogi w zakresie określonym w umowie, o której mowa w art. 6 ust. 1;
- pobieranie opłat za przejazd autostradą, o których mowa w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1057);
- pobieranie opłat za przejazdy przez obiekty mostowe i tunele zlokalizowane w ciągach dróg krajowych;
8a) pobieranie opłat elektronicznych, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
- organizację finansowania powierzonego spółce przedsięwzięcia drogowego;
- inną działalność bezpośrednio związaną z przygotowaniem lub realizacją powierzonego spółce przedsięwzięcia drogowego, nienaruszającą zasad wolnej konkurencji.
- Spółce przysługuje wynagrodzenie prowizyjne za wykonanie powierzonego jej przedsięwzięcia drogowego, z wyłączeniem przypadku, w którym spółce powierzono pobieranie opłat stanowiących jej przychód.
- Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, ustala się do wysokości do 3,5% wartości przedsięwzięcia drogowego uwzględniającej w szczególności wartość kosztorysową tego przedsięwzięcia.
- W przypadku powierzenia spółce pobierania opłat, o których mowa w ust. 2 pkt 7 i 8, w umowie określonej w art. 6 ust. 1, wpływy z tych opłat mogą stanowić przychód spółki, jeżeli umowa tak stanowi.
- Zysk spółki po opodatkowaniu spółka przeznacza na finansowanie realizacji powierzonego przedsięwzięcia drogowego lub przekazuje na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego, o którym mowa w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.
- Przepisów ustawy z dnia 1 grudnia 1995 r. o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 286) nie stosuje się.
Artykuł 5.
Do udzielania przez spółkę zamówień, których przedmiotem są dostawy, usługi lub roboty budowlane, stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1579).
Artykuł 6.
1. Minister właściwy do spraw transportu zawiera ze spółką umowę określającą zakres i warunki przygotowania lub realizacji przedsięwzięcia drogowego.
- Projekt umowy, o której mowa w ust. 1, opracowuje spółka w terminie 2 miesięcy od dnia wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego, na podstawie wytycznych co do technicznych i finansowych warunków przedsięwzięcia drogowego ustalonych przez ministra właściwego do spraw transportu.
- Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu umowy, o którym mowa w ust. 2, opiniuje warunki tej umowy w zakresie dotyczącym swoich zadań wynikających z odrębnych przepisów, a powierzanych na mocy umowy spółce.
- Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad jest obowiązany do współdziałania ze spółką w wykonaniu umowy, o której mowa w ust. 1, w zakresie go dotyczącym, związanym z realizacją przez spółkę przedsięwzięcia drogowego.
- Bank Gospodarstwa Krajowego opiniuje warunki projektu umowy, o którym mowa w ust. 2, w zakresie sposobu i terminów wypłaty z Krajowego Funduszu Drogowego wynagrodzenia spółki lub należności z tytułu finansowania przedsięwzięcia drogowego.
- Warunki umowy, o której mowa w ust. 1, wymagają uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.
Artykuł 7.
Umowa, o której mowa w art. 6 ust. 1, odpowiednio do zakresu przedsięwzięcia drogowego, określa w szczególności:
- cel i przedmiot przedsięwzięcia drogowego, z określeniem, które z zadań wymienionych w art. 4 ust. 2 zostają powierzone spółce;
- harmonogram przygotowania lub realizacji przedsięwzięcia drogowego;
- normy jakościowe, wymagania i standardy stosowane przy realizacji przedsięwzięcia drogowego;
- łączną wartość środków przewidzianych na przygotowanie lub realizację przedsięwzięcia drogowego będącego przedmiotem umowy, z podaniem przewidywanych źródeł ich pochodzenia oraz warunków ich przekazywania na finansowanie przedsięwzięcia drogowego;
- szczegółowe warunki realizacji zadań powierzonych spółce;
- szczegółowe warunki przejęcia od Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad dokumentacji dotyczącej przygotowania lub realizacji przedsięwzięcia drogowego stanowiącego przedmiot umowy;
- tytuł prawny do korzystania z nieruchomości położonych w granicach pasa drogowego, nabytych przez spółkę lub przejętych od Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad;
- tytuł prawny do nieruchomości udostępnianych przez spółkę wykonawcom lub operatorom lub sposób korzystania przez wykonawcę lub operatora z tych nieruchomości;
- warunki korzystania przez spółkę z budynków, budowli i innych urządzeń usytuowanych w granicach pasa drogowego;
- warunki poboru opłat za przejazd autostradą;
10a) tryb i warunki poboru opłat elektronicznych, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
- wysokość i warunki wypłaty wynagrodzenia spółki;
- warunki zwrotu przez spółkę pasa drogowego drogi objętej przedsięwzięciem drogowym oraz dokumentacji dotyczącej tego przedsięwzięcia na rzecz Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, po rozwiązaniu umowy;
- obowiązki spółki w zakresie określania w umowach zawieranych w związku z przygotowaniem lub realizacją przedsięwzięć drogowych zakresu odpowiedzialności wykonawców za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy w formie kar umownych;
- zakres odpowiedzialności stron;
- sposób rozstrzygania sporów wynikłych na tle realizacji umowy;
- warunki zmiany i rozwiązania umowy;
- zasady wzajemnych rozliczeń w razie rozwiązania umowy.
Artykuł 7a.
1. Prawa i obowiązki wynikające z decyzji administracyjnych lub postanowień wydanych na rzecz Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad dotyczących przygotowania lub realizacji przedsięwzięcia drogowego stanowiącego przedmiot umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, przechodzą z mocy prawa na drogową spółkę specjalnego przeznaczenia, z dniem zawarcia tej umowy.
- W sprawach, o których mowa w ust. 1, wszczętych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad i niezakończonych przed dniem zawarcia umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, decyzją administracyjną lub postanowieniem w miejsce Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad wstępuje z mocy prawa drogowa spółka specjalnego przeznaczenia, z dniem zawarcia tej umowy.
- Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do umów lub porozumień zawartych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad dotyczących przygotowania lub realizacji przedsięwzięcia drogowego stanowiącego przedmiot umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1.
Artykuł 8.
1. Przygotowanie lub realizację przedsięwzięcia drogowego powierzonego spółce, w tym wynagrodzenie spółki, finansuje się:
- ze środków pochodzących z budżetu państwa ustalonych w ustawie budżetowej;
- ze środków bezzwrotnych Unii Europejskiej;
- ze środków Krajowego Funduszu Drogowego, o którym mowa w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym;
- z pożyczek lub kredytów zaciąganych przez spółkę lub Skarb Państwa;
- z emisji obligacji;
- ze środków własnych spółki;
- z innych tytułów.
- Przygotowanie lub realizacja przedsięwzięcia drogowego powierzonego spółce może być finansowana z wpływów z opłat, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 7 i 8, jeżeli umowa, o której mowa w art. 6 ust. 1, tak stanowi.
- Spółce mogą być udzielone przez Skarb Państwa gwarancje i poręczenia zgodnie z przepisami ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2015 r. poz. 1052 i 1854 oraz z 2016 r. poz. 2260).
- Gwarancje i poręczenia, o których mowa w ust. 3, są zwolnione z opłat prowizyjnych.
- Na zabezpieczenie spłaty kredytów lub pożyczek spółka może dokonywać na rzecz instytucji kredytujących cesji wpływów z tytułu wykonywania prawa poboru opłat, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 7 i 8.
- Jeżeli przedsięwzięcie drogowe jest finansowane z wykorzystaniem środków, o których mowa w ust. 1 pkt 3:
- uwzględnia się je w planie finansowym Krajowego Funduszu Drogowego;
- spółka zawiera z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę określającą sposób i terminy wypłat na rzecz wykonawców przedsięwzięć drogowych ze środków Krajowego Funduszu Drogowego.
Artykuł 9.
1. W celu realizacji przedsięwzięcia drogowego lub jego części spółka może zawrzeć z wykonawcą umowę na eksploatację drogi, z zastrzeżeniem art. 9a.
- Do wyboru wykonawcy oraz do zawierania umów, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, z zastrzeżeniem art. 10.
- Spółka może powierzyć wykonawcy, o którym mowa w ust. 1, pobieranie opłat, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 7–8a.
Artykuł 9a.
W celu realizacji przedsięwzięcia drogowego lub jego części, o którym mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1a, spółka może powierzyć operatorowi, o którym mowa w art. 13hd ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, pobieranie opłat elektronicznych z zachowaniem warunków określonych w art. 13hd ust. 4 tej ustawy.
Artykuł 9b.
Warunki umów, o których mowa w art. 9 i 9a, wymagają uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.
Artykuł 10.
1. Ogłoszenie o zamówieniu na eksploatację drogi powinno, oprócz elementów właściwych dla wybranego trybu postępowania o zamówienie publiczne, zawierać także informację o technicznych i ekonomiczno-finansowych założeniach zamówienia.
2. Specyfikacja istotnych warunków zamówienia, o którym mowa w ust. 1, powinna zawierać także:
- obowiązek złożenia oświadczenia przez uczestnika postępowania, że jego wspólnicy albo akcjonariusze, którzy dysponują bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 20% głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu lub którzy posiadają bezpośrednio co najmniej 20% udziałów lub akcji w innej spółce kapitałowej, nie ubiegają się o zawarcie umowy, o której mowa w art. 9 ust. 1, dotyczącej tego samego postępowania;
- obowiązek złożenia przez uczestnika postępowania wykazu jednostek z nim powiązanych w rozumieniu przepisów o rachunkowości.
Artykuł 11–14.
(pominięte)
Artykuł 15.
1. Koszty utworzenia spółki, w tym środki na pokrycie kapitału zakładowego i koszty podjęcia działalności spółki oraz środki na podwyższenie kapitału zakładowego spółki, ponosi minister właściwy do spraw transportu.
2. Koszty, o których mowa w ust. 1, mogą być pokrywane, na wniosek ministra właściwego do spraw transportu, ze środków Krajowego Funduszu Drogowego, o którym mowa w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym.
Artykuł 16.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia1).
1) Ustawa została ogłoszona w dniu 12 lutego 2007 r.